In gesprek met Peter van Neck over theorie

Dit is een serie interviews met mensen die een autoriteit zijn op het gebied van theorie leren. Doordat ze bijvoorbeeld al een lange staat van dienst en veel ervaring hebben of vanwege andere, mogelijk bijzondere verdiensten op dat gebied.

Om meer inzicht te krijgen en te geven in het hoe en waarom van theorie leren en theoriecursussen. De do's en de don'ts van dagcursussen. Om wijzer van te worden voor je theorie en de rest van het autorijden!

Deze derde keer is het de beurt aan Peter van Neck. Peter is sinds 1980 rij-instructeur en sinds 1985, dus ruim dertig jaar, theoriedocent.

Wij kennen elkaar al even, hebben elkaar diverse keren ontmoet en gesproken, je bent een bekend gezicht in onze rijschoolbranche, zeg maar. Je bent niet alleen een bevlogen rijschoolhouder, maar hebt gezien het onderstaande rijtje wapenfeiten een beste staat van dienst.

Dit jaar ben je geridderd door burgemeester Aboutaleb, vanwege je maatschappelijke verdiensten voor de rijschoolbranche. Even een greep uit het rijtje wat je allemaal gedaan hebt:

• Eigenaar autorijschool Van Neck sinds 1980
• Theoriedocent sinds 1985
• Je bent medeoprichter van de Vereniging Rijschool Belang (VRB) 2008
• Deelnemer aan het Startdocument Professionalisering Rijschoolbranche 2016
• Voor de tweede keer voorzitter van de VRB 2019
• Benoemd tot Ridder in de orde van Oranje-Nassau 2019

Laten we verder maar gewoon met de deur in huis vallen. Hoe komt het volgens jou dat er zo weinig mensen slagen voor hun eerste keer theorie?

Dan kijk ik naar de leerlingen in mijn eigen rijschool en die van anderen door de jaren heen: Eigenlijk omdat ze zich gewoon niet goed voorbereiden. Het is niet iets van de laatste twee jaar, maar een trend. Leerlingen vinden het autorijden heel leuk, maar de motivatie om zich goed voor te bereiden in de theorie, die ontbreekt bij de meesten.

Je merkt aan leerlingen in de rijles die vragen stellen, dan weet je al of je een gemotiveerde leerling naast je hebt. Daar hoef ik me niet zo druk om te maken, die gaat gewoon z’n theorie halen.

Bij anderen vraag je, terwijl ze al een tijdje met lessen bezig zijn, “Wat betekent dat bord?” Of “Hoe zit die situatie in elkaar?” Je maakt eens een schetsje, en dan vraag je “Zeg, hoe staat het met je theorie?” “Eugh, ja, nee, dat gaat goed hoor, dat gaat goed…” En toch merk je met het stellen van vragen dat ze zich helemaal niet voorbereiden.

Keer op keer halen sommigen hun theorie niet. Zes keer doen over je theorie is geen uitzondering. Hoe komt dat?

Ik denk echt dat dit een van de hoofdredenen is: de motivatie. Je hoort me niet zeggen dat dit voor iedereen geldt, die diverse keren zakt. Maar even een aardig voorbeeld.

Een kennis van me ontvangt rijles. Na een poosje belt de moeder op: “Joh Peter, wil jij Kees even helpen, want hij is nu al een paar keer gezakt voor theorie”. Dus ik op zondagmorgen erop af, koffie klaar, gaan wij eens om de tafel zitten. Op de meest simpele vragen weet Kees geen antwoord. “Kun je even je theorieboek pakken voor me, Kees?” “Ja, ik weet niet waar ik die heb.” De moeder eroverheen: “Dat weet ik wel!” Ze haalt het boek en dat zit nog in het plastic.

De verkeersveiligheid lijkt onder het gebrek aan theoriekennis te lijden. Waar denk jij aan als oplossingsrichting?

Waar ik voorstander van ben -maar dat lijkt ook een ver van m’n bed show, omdat we nou eenmaal met de vrijheid van onderwijs zitten-, dat het verplicht wordt zoals ze dat in Duitsland kennen: verplicht theorielessen volgen. En dan uiteraard geen eendags-stampcursussen.

Waarom vinden volgens jou de eendaagse cursussen zo gretig aftrek? Hoe sta jij daarin?

Zoals ik kan beoordelen, liggen die slagingspercentages nog best hoog. Maar, na drie weken zijn ze alle stof al weer vergeten, of misschien al na drie dagen, ja. Ja dat is gewoon een groot probleem! Maar, mensen laten zich gewoon verleiden. Je merkt ook aan de leerlingen die zo’n cursus doen, dat ze werkelijk geen kokosnoot begrijpen van waar de stof echt over gaat. Daar zit je als rijinstructeur dan toch behoorlijk tegenaan te boksen. Laatst gaf ik een interview aan de Leidsche Courant, ook over deze cursussen. Die interviewer uitte ook zijn verbazing hierover. En het bizarre is: het moet bij veel leerlingen allemaal snel en goedkoop. Snel en goedkoop is gewoon een verkeerde match. Maar 180 euro uitgeven aan een eendaagse theoriecursus is dan niet duur?! 

Wat vind je van de ‘ouderwetse cursus’ van 20 avonden?

Ja twintig avonden is natuurlijk heel erg lang, daar kan ik me best wat bij voorstellen. Kijk, ik heb zelf vroeger ook theorieavonden gegeven. Dan is het verschrikkelijk moeilijk om je zaaltje gevuld te krijgen. Zeker als eenmansrijschool. Vaak combineer je dat dan met een aantal collega’s. Maar je krijgt ze echt niet gemotiveerd hiervoor.

Mijn vrouw geeft ook rijles. Een leerling van haar, al vier keer gezakt - ga nou naar een theoriecursus! Wij werken ondertussen samen met een rijschool die prima theorielessen verzorgt. Uiteindelijk had ze hem zover dat de leerling die cursus ging doen, moest hij twee keer op zaterdag naar cursus en ook nog de dag van het theorie-examen nog wat examentraining. Uiteindelijk geslaagd. Hij zegt achteraf, ik zou het nooit meer doen. Wat een verschrikkelijke dagen waren dat zeg. Een theoriecursus is voor leerlingen dus ook gewoon niet leuk.

Hoe vind je het dat het CBR het telkens wat ingewikkelder maakt?

Maken ze het echt ingewikkelder? Per 1 november zijn er natuurlijk weer diverse veranderingen. Maar dat is bij mijn weten meer gericht op de zorg dat mensen die nu slagen met dat ‘turbotheoriegebeuren’ dat ze dat niet meer lukt.

Je moet gewoon kennis hebben en anders kom je niet meer door het examen heen. Gezien de verkeersveiligheid vind ik dat geen verkeerde zet.

Ik wordt als voorzitter van de VRB wel eens door collega’s benaderd, die hier een beetje boos over zijn. Wat ze natuurlijk eigenlijk willen, is om de mensen bij de turbotheorie weg te houden, zodat ze bij de gewone rijschool weer reguliere theoriecursus gaan volgen.

Wordt een theoriecertificaat op een gegeven moment niet onbereikbaar voor mensen die wat moeilijker leren?

Kijk, dat mag natuurlijk niet gebeuren. Nee, nee dat mag zéker niet gebeuren. Natuurlijk heb je leerlingen die moeite hebben met leren. Maar aan de andere kant, het gaat ze wel lukken. Misschien dat ze een beetje geholpen moeten worden. Daar ben ik dan als rijschoolhouder best toe bereid.

Wat me dan bij zulke leerlingen opvalt, dat ze het dan vaak sneller, eerder halen dan die bollebozen die hoge opleidingen volgen! Die zetten zich namelijk voor honderd procent in! Als zo’n leerling slaagt in een keer, dan is ie ook de koning te rijk! Dan loopt ie met z’n borst vooruit van trots te pronken, haha! Inzet is dus belangrijker dan motivatie.

Wat is volgens jou de grootste mythe op het gebied van theorie leren?

Haha dat vind ik een lastige. Tsja, je hoort natuurlijk allerlei verhalen. Maar nee, daar durf ik geen antwoord op te geven. Je hebt allerlei mythes. Nou, laat ik er een noemen dan, maar dat is niet op theoriegebied. Elk jaar zingt het verhaal rond, dat je nú je autorijbewijs moet halen, “want dan krijg je ook je scooterrijbewijs erbij cadeau. Vanaf 1 januari volgend jaar is dat niet meer zo”. Zo’n verhaal duikt ook al jaren op.

Ook met het praktijkexamen bijvoorbeeld. Je moet nooit ‘s middags examen doen, want als er ‘s morgens al te veel geslaagd zijn, dan slaag je ‘s middags nooit. Broodje aap verhalen, die altijd de ronde doen en zullen blijven doen.

Wij geven met LessenbijLeendert een korte cursus die vooral gericht is op beter leren leren. Eerst een scherpe analyse waar het fout gaat, de leggen we grootste bottlenecks knettergoed uit, beter leren leren en dan na je huiswerk zelfstandig naar het CBR en slagen. Wat vind je van zo’n opzet?

Verfrissend, een heel andere opzet van een theoriecursus!

En ja, er zal misschien best een omschakeling te monitoren zijn door het CBR vanaf 1 november. Ik ben best wel nieuwsgierig: wat gebeurt er met dat slagingspercentage vanaf november? En ook: de verschillen in slagingspercentages van de turbo-rijscholen en die de reguliere opleidingen verzorgen. Daar zal het CBR vast wel conclusies uit trekken.

Een tijd geleden had ik een boze ouder aan de telefoon. Haar zoon was al vier keer gezakt voor de theorie. Dus ik vraag of ze de uitslagformulieren nog heeft. “Ja, die heb ik hier allemaal voor me liggen”. Na het doornemen van die uitslagen, bleek dat er een paar denkfouten inzaten. Hij maakte iedere keer exact dezelfde fouten. “Mevrouw, uw zoon heeft uitstekend geleerd. Dat er denkfouten inzitten is een ander verhaal. Dus een paar denkfouten eruit en hij slaagt met vlag en wimpel.” Wat ook gebeurde.

Dus dan kom je eigenlijk toch weer uit bij het idee van onze cursus: een scherpe analyse, waar gaat het fout, uitleggen, huiswerk doen en slagen.

Ja, klopt helemaal!

Wat zouden mensen volgens jou naast het leren van de theorie moeten lezen/luisteren/kijken om slimmer te gaan leren?

Dat is een goeie! Daar zouden ze eigenlijk op school al mee moeten beginnen. Lezen is een kunst! We krijgen ook wel eens reacties op interviews, nieuwsbrieven of artikelen in vakbladen. Soms boos, soms positief. Je denkt dan wel eens: dat stáát er niet. Dus in z’n algemeenheid de leesvaardigheid verhogen lijkt me een goed idee!

Fijn dat je aan dit interview wilde meewerken, hartelijk dank voor je tijd!

Wil je meer weten over de theoriecursus voor beter leren leren? Dat kan via https://lessenbijleendert.nl/theorie